مالک محصول کیست؟ حقوقش در سال های ۱۴۰۱ و 1402 چقدر است؟

مقدمه

در این مقاله به بررسی مشخصات، وظایف، مهارت ها، بایدها و نبایدها و همچنین حقوق مالک محصول در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ می پردازیم. پس با ما همراه باشید.

مالک محصول کیست؟

مالک محصول یا صاحب محصول، یا Product Owner ارتباط دهنده تیم توسعه و مدیر محصول می باشد. حضور مالک محصول برای موفقیت محصول حیاتی است. وی در مورد فیچرهایی که باید در هر اسپرینت توسط تیم اجرا شوند، تصمیم‌گیری می‌کند، انتظارات مشتری را برای تیم برمی شمرد؛ درخواست‌های مدیر محصول را بر اساس نقشه راه، اولویت‌بندی می‌کند، برای هر اسپرینت برنامه‌ریزی کرده و بک‌لاگ‌های مربوط به آن اسپرینت را مشخص می‌کند. وی تنها کسی است که تعیین می‌کند که کدام ویژگی در چه زمانی به محصول اضافه یا از آن کم شود و در نهایت این مالک محصول است که در انتهای اسپرینت یا انتشار، در مورد پذیرفتن یا رد نتیجه کار، تصمیم‌گیری می‌کند.
مالک محصول تیم توسعه را به نحوی راهبری می کند تا حاصل کار ، بیشترین ارزش ممکن برای مشتری را به ارمغان آورد و اجازه ندهد تیم توسعه، محصول اشتباهی بسازد یا در جهت اشتباه حرکت کند. مهمترین وظیفه مالک محصول، مدیریت بک‌لاگ محصول باشد.
وی باید بک لاگ محصول را برای تیم شفاف نموده و تمام موارد موجود در بک‌لاگ را برای دیگر اعضای تیم اسکرام یعنی اسکرام مستر و تیم توسعه، تشریح کند. اطمینان از اینکه بک‌لاگ محصول برای همه تیم شفاف بوده و به درک درستی از بک‌لاگ محصول رسیده اند و اینکه تیم توسعه و اسکرام مستر دقیقا می‌دانند که چه مواردی در چه زمانی باید به انجام برسند و هدف از انجام این کار چیست؟، از دیگر وظایف مالک محصول است.

اسکرام چیست؟

اسکرام محبوب ترین چارچوب مدیریت پروژه های چابک است و چارچوبی قدرتمند است برای پیاده‌سازی فرایندهای چابک در توسعۀ نرم‌افزار و دیگر پروژه ها.
آنچه که اسکرام را از سایر رویکردهای چابک متمایز نموده ، سادگی، امکان پیاده سازی آسان و سرعت بالا در پاسخ به تغییرات می باشد. همچنین توجه ویژه به کارتیمی، ارائه خروجی ها، محصولات و اقلام قابل تحویل باکیفیت و تعامل مثبت و مستمر اعضای تیم و نماینده مشتری (مالک محصول)، از دیگر محاسن اسکرام می باشد. با پیاده سازی اسکرام، علاوه بر کاهش قابل توجه زمان و هزینه، کیفیت خروجی ها، محصولات و اقلام قابل تحویل ارائه شده، بطور چشمگیری افزایش می یابد.
این چارچوب از بازه های زمانی ثابت از ۲ روز تا ۴ هقته ای که اسپرینت نامیده می‌شود، تشکیل شده است تا انجام بخش‌های معینی از پروژه‌ طی این اسپرینت ها تا تکمیل پروژه ادامه یاید.
در اسکرام سه نقش کلیدی وجود دارد که یکی از آنها اسکرام‌مستر، دیگری مالک محصول و در نهایت اعضای تیم توسعه هستند.
جهت درک این چارچوب جذاب و پرطرفدار و در عین حال ساده چابک، مقاله اسکرام چیست را مطالعه کنید یا ویدئوی آموزشی اسکرام را ببینید.

وظایف کلی مالک محصول

مالک محصول، عضوی از یک تیم توسعه چابک خودمدیریتی است که از خودشان می پرسند:
چرا، چه کاری را چه کسی و چطور انجام دهد!
موارد زیر مهم ترین وظایف یک مالک محصول است.
• اطمینان از دسترسی همه اعضای تیم به بک‌لاگ محصول و بک‌لاگ اسپرینت
• اولویت بندی بک‌لاگ محصول برای هر اسپرینت
• دریافت موارد پیاده‌سازی شده و اطمینان از انجام صحیح کارها (تست هر مورد به صورت جداگانه)
• تصمیم‌گیری در مورد هر اسپرینت؛ شامل ادامه، تغییر بک‌لاگ اسپرینت و یا با توجه به شرایط، حتی لغو اسپرینت.
• سازگاری و انطباق بک لاگ محصول با نقشه راه محصول
• بیشینه سازی ارزشی که تیم توسعه در اسپرینت های از ۲ روز تا یک ماه، انجام می دهد
• ارتباط نزدیک و مداوم با مدیر محصول و اسکرام مستر
• اولویت بندی آیتم های موجود در بک لاگ محصول
• نگهداری و پالایش مستمر بک لاگ محصول
• مشارکت فعال و سازنده در جلسات مهم تیم توسعه و رویدادهای چابک
• ارائه مایل استون های زمانی به تیم
• کاهش ریسک های توسعه محصول
• نهایی کردن تاریخ و محل دمو
• مدیریت ذی نفعان
• تائید یا رد خروجی های ارائه شده
• تعیین مواردی که تیم اسکرام در اسپرینت بعدی باید روی آن متمرکز شود.
• برگزاری جلسات شفاف سازی بک‌لاگ محصول
• بررسی بودجه در پایان هر اسپرینت

وظایف مالک محصول در سطوح مختلف

در سطح کسب‌وکار، مالک محصول در تعامل مدام و مستمر با مدیر محصول است تا محصولی ارزشمند را مطابق با زمانبندی های توافق شده، به وی تحویل دهد.
در سطح تعامل با اسکرام‌مستر، مالک محصول اولویت بندی بک لاگ محصول و همچنین تعیین و پیگیری هدف هر اسپرینت، و تعامل با اسکرام در جلسات مهم اسکرام (مانند جلسات برنامه ریزی اسپرینت) را برعهده دارد.
در سطح تیم ، مالک محصول، پاسخگوی سوالات تیم در خصوص محصول و چرائی اولویت بندی انجام شده است و کمک می‌کند تا تیم ضمن درک هدف اسپرینت، در راستای آن گام بردارد.

وظایف مالک محصول در فرایند توسعه نرم افزار

مالک محصول  در فرآیند توسعه نرم‌افزار نقش مهمی دارد و باید با توجه به نیازها و اهداف کسب و کار، محصول را بهبود داده و به تیم توسعه راهنمایی کند. مهم ترین وظایف و مسئولیت‌های او در فرایند توسعه نرم افزار، عبارتند از:

الف: تعیین نیازها: مالک محصول باید با تحلیل نیازهای کسب و کار و بازخوردهای کاربران، نیازهای محصول را تعیین کند. او باید بتواند نیازهای اساسی و اولویت‌های مختلف را شناسایی کند.

ب: اولویت‌بندی وظایف: بر اساس اهداف کسب و کار و نیازهای مشتریان، مالک محصول باید وظایف و قابلیت‌های مورد نیاز را با اولویت‌بندی مناسب به تیم توسعه ارائه کند.

ج: تعامل با تیم توسعه: مالک محصول باید با تیم توسعه همکاری کند و در تمام مراحل توسعه محصول حضور داشته باشد. او باید به تیم توضیح دهد که چه نیازهایی باید برآورده شوند و از آنها بخواهد که بهترین راه حل‌ها را ارائه دهند.

د:تعیین اولویت‌ها: مالک محصول باید بتواند بر اساس اهمیت و اولویت‌های مشتریان، وظایف و قابلیت‌ها را به ترتیب اولویت قرار دهد. این کار باعث می‌شود تیم توسعه بتواند بهترین تصمیم‌ها را در مورد تخصیص منابع و زمان بگیرد.

ه: تعامل با مشتریان: مالک محصول باید با مشتریان و کاربران در ارتباط باشد و بازخوردهای آنها را دریافت کند. این بازخوردها به او کمک می‌کنند تا محصول را بهبود دهد و نیازهای مشتریان را برآورده کند.

مهم ترین مهارت های مالک محصول

مهم ترین مهارت های یک مالک محصول موارد زیر هستند:

شایستگی های مالک محصول

• تجربه کار در حوزه مورد نظر
• ایده پرداز، خلاق و دارای روحیه کار تیمی بالا
• داشتن تجربه مالک محصول
• دارای یکی از گواهینامه های مرتبط با مدیریت چابک (ACP,CSPO, …)
• آشنا با چابک سازی با متدولوژی های مختلف، بخصوص اسکرام ، اسکرام بن، نکسوس و اسکرام در اسکرام
• ترجیحا آشنا با فناوری های روز توسعه نرم افزار
• تجربه بکارگیری متدها و ابزارهای چابک
• آشنایی با نرم افزارهای چابک جهت گزارش دهی به مدیر محصول و حامی

بایدها و نبایدهای یک مالک محصول

به عنوان مالک محصول نقش مالکیت محصول ،باید اولویت شماره یک مالک محصول باشد و  باید به اندازه کافی وقت خود را با تیم و در مکان تیم سپری نماید؛ همیشه باید در دسترس باشد تا بتواند جواب سوال های تیم و اسکرام مستر را بدهد. باید خروجی ها  را بازبینی و اصلاحات و تغییرات پیشنهادی را ارائه دهد. مالک محصول در پروژه های کوچک، یک نفر است و او باید تصمیم های مهم تجاری را بگیرد؛ اما وقتی پروژه بزرگ می شود این مسئولیت ها و عملکردهای این نقش، شکسته و توزیع شود. بدین منظور، می توان چند صاحب محصول داشت تا بتوانند بر کل دامنه پروژه و تیم ها احاطه داشته باشد و گزارش نهائی را به صاحب محصول ارشد ارائه دهند.

مالک محصول باید بتواند چشم‌انداز درستی از محصول و نقشه راه محصول و مسیر توسعه محصول، پیش روی تیم قرار دهد. وی باید آینده‌نگر  باشد تا بتواند برای تحویل به موقع و با کیفیت محصول، بهترین تصمیم‌ها را بگیرد.

او باید توانایی درک نیاز مشتری را در زمان مناسب و تبدیل آن به فرصت های کسب و کار را داشته باشد. همچنین چشم انداز محصول را با کمک مدیر محصول مشخص می‌کند.

مالک محصول کنار و همراه تیم است تا بتواند به سوالات تیم در طول اسپرینت، پاسخ مقتضی را بدهد.

مالک محصول همانند یک راهبر است؛ به عنوان فردی که مسئول موفقیت محصول است . در عین حال، مالک محصول باید یک بازیکن تیم باشد که به همکاری نزدیک با دیگر اعضای تیم اسکرام متکی است، اما هیچ گونه تسلطی بر آنها ندارد.

مالک محصول باید دارای اقتدار کافی و سطح مناسبی از پشتیبانی مدیریت برای هدایت تلاش‌های توسعه باشد. وی باید قدرت تصمیم‌گیری در زمان مناسب  راداشته باشد؛ از پیدا کردن اعضای مناسب برای تیم گرفته تا تصمیم گیری در مورد اینکه کدام نیازمندی‌ها در چه زمانی به محصول اضافه شوند.

همچنین وی باید خواسته مدیر محصول را به درستی دریافت کرده و به صورت شفاف و دقیق، به تیم توسعه انتقال بدهد. مالک محصول باید با توجه به نقشه‌راه تعریف شده و نیاز کاربر، تمام کارهای خواسته شده از سمت مدیر محصول را به درستی الویت‌بندی کند تا بتواند بیشترین بازده برای محصول را ایجاد کند.

حقوق مالک محصول در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ :

گزارش جاب ویژن، حقوق مالک محصول را در بخش اختصاصی مدیر محصول/مالک محصول آورده است و دو شغل مهم مدیر محصول و مالک محصول را در این دسته قرار داده است و حقوق این دو تخصص را یکسان بررسی کرده است.

همچنین نحوه تفسیر  نمودارهای این گزارش بدین صورت است که: روی نمودارها ۵ عدد به صورت درصدی وجود دارد که بالای هر کدام از این درصدها یک عدد به میلیون تومان نوشته شده است. بطور مثال اگر در نمودار بالای ۷۵٪، عدد 12.5 میلیون تومان نوشــــته شــــده است. این بدین معناست که ۷۵٪ از افراد این جامعه آماری، کمتر از 12.5 میلیون تومان و ۲۵٪، بیش از 12.5 میلیون تومان دریافت میکنند.

حقوق مالک محصول در سه سطح کارشناسی، ارشد و مدیریت در تهران (۱۴۰۲-۱۴۰۱)

با توجه به توضیحات بالا و در ادامه، حقوق مالک محصول در سه سطح کارشناسی، ارشد و مدیریت در تهران و در فاصله سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ مورد ارزیابی قرار می گردد.

·        متوسط حقوق مالک محصول در سطح کارشناسی- در تهران (۱۴۰۲-۱۴۰۱)

مقایسه متوسط حقوق مالک محصول در سطح کارشناسی در تهران و در سال های ۱‍۴۰۱ و ۱۴۰۲، نشان می دهد که کارشناس مالک محصول در سال ۱۴۰۱، بطور متوسط ۱۱میلیون تومان، دریافت می کرده است و انتظار است که  این عدد در سال ۱۴۰۲به ۱۶ میلیون تومان (۴۵٪ افزایش) برسد.